Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος

Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΟΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Μακαρίου, Ἐπισκόπου Λαμψάκου

Γραμματεία ἐπί τῆς προπαρασκευῆς τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, λειτούργησε σύμφωνα μέ τή σχετική ἀπόφαση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τήν ὁμόφωνη συναίνεση τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν στήν Δ’ Πανορθόδοξη Διάσκεψη (Σαμπεζύ, 1968). Ὡς ἐπικεφαλῆς εἶχε τοὺς Προϊστάμενους τοῦ Ὀρθοδόξου Κέντρου: α) τόν ἀπό Ἑλβετίας, Μητροπολίτη Ἀδριανουπόλεως κυρό Δαμασκηνό γιά τήν περίοδο 1968–2002, καί β) τόν νῦν Μητροπολίτη Ἑλβετίας κ. Ἱερεμία ἀπό τό 2003 ἕως τό 2016, ἔτος συγκλήσεως τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου.

Ὑπό τήν ἔννοια αὐτήν, ἡ γραμματεία ἐντάχθηκε ὀργανικῶς στίς θεσμοθετημένες δραστηριότητες τοῦ Κέντρου καί προσδιόρισε σέ μεγάλο βαθμό τόν προγραμματισμό τῆς ἀποστολῆς του, τόσο γιά τήν ἀξιοποίηση τῶν συμβολῶν τῶν κατά τόπους Ὀρθόδοξων Ἐκκλησιῶν ὅσο καί γιά τήν κατάλληλη προετοιμασία τῶν θεμάτων τῶν διαδοχικῶν φάσεων προπαρασκευῆς τοῦ ἔργου τῆς Συνόδου. Ἡ συγκέντρωση, ἡ θεματολογική κατάταξη, ἡ μετάφραση στήν ἑλληνική, τή ρωσική καί τή γαλλική γλώσσα καί ἡ κριτική καί συγκριτική ἀξιολόγηση τῶν συμβόλων τῶν Ἐκκλησιῶν σέ κάθε θέμα κατέστη οὐσιαστικό ἔργο τῆς Γραμματείας. Τό ἔργο αὐτό ἀποτυπώνεται στίς εἰσηγήσεις τοῦ Προϊσταμένου τῆς Γραμματείας πρός τά θεσμικά ὄργανα προπαρασκευῆς τῆς Συνόδου, ἤτοι τή Διορθόδοξη Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή καί τήν Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη, οἱ συνελεύσεις τῶν ὁποίων πραγματοποιοῦνταν (ἔπειτα ἀπό πρόσκληση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου) στό Ὀρθόδοξο Κέντρο, γιά τή διαμόρφωση μέ ὁμόφωνη γνώμη τῶν τελικῶν προτάσεων πρός τήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο γιά κάθε συγκεκριμένο θέμα.

Διορθόδοξη Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή συνῆλθε σέ ἐπανειλημμένες συνελεύσεις στό Κέντρο

  • Ἡ πρώτη μεταξύ 16 καί 18 Ἰουλίου 1971.
  • Ἡ δεύτερη μεταξύ 15 καί 23 Φεβρουαρίου 1986.
  • Ἡ τρίτη μεταξύ 10 καί 17 Νοεμβρίου 1990.
  • Ἡ τέταρτη μεταξύ 7 καί 13 Νοεμβρίου 1993.
  • Ἡ πέμπτη μεταξύ 6 καί 13 Ἰουνίου 2009 καί
  • Ἡ ἕκτη μεταξύ 21 καί 28 Φεβρουαρίου 2011.

Σκοπός της ἦταν νά προετοίμασει τά σχέδια κοινῶν κειμένων γιά τά θέματα τῆς ἡμερησίας διατάξεως τῆς Συνόδου.

Τά κείμενα αὐτά παραπέμφθηκαν στήν Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη ἡ ὁποῖα συνήλθε:

  • Ἡ πρώτη μεταξύ 21 καί 28 Φεβρουαρίου 1976.
  • Ἡ δεύτερη μεταξύ 3 καί 12 Σεπτεμβρίου 1982.
  • Ἡ τρίτη μεταξύ 15 καί 23 Φεβρουαρίου 1986.
  • Ἡ τέταρτη μεταξύ 6 καί 13 Ἰουνίου 2009 καί
  • Ἡ πέμπτη μεταξύ 10 καί 17 Ὀκτωβρίου 2015.

Σκοπός της ἦταν ἡ τελική διαμόρφωση τῶν ὁμόφωνων προτάσεων πρός τή Σύνοδο. Ἡ συμβολή αὐτή τοῦ Κέντρου στήν προπαρασκευή τῆς Συνόδου ἔχει ἀναγνωρισθεῖ ποικιλοτρόπως καί ἔχει ἐγκωμιασθεῖ γιά τή συνέπεια καί γιά τήν ποιότητα τῆς προσφορᾶς ὄχι μόνο ἀπό τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, ἀλλά καί ἀπό τίς ἄλλες Χριστιανικές Ἐκκλησίες οἱ ὁποῖες παρακολουθοῦν μέ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον τήν πορεία τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν πρός τήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο ἔπειτα ἀπό μία μακρά περίοδο ποικίλων συγχύσεων καί πολλαπλῶν ἀντιξοοτήτων στή λειτουργία τῶν διορθόδοξων σχέσεων.

Μέ ἀπόφαση τῆς Συνάξεως τῶν Ὀρθοδόξων Προκαθημένων τοῦ 2014 δημιουργήθηκε ἡ Είδική Διορθόδοξη Ἐπιτροπή, ἡ ὁποῖα εἶχε ὡς ἀποστολή τήν ἐπικαιροποίηση τῶν ἐγκριθέντων κειμένων τῆς τρίτης Προσυνοδικῆς Πανορθόδοξης Διάσκεψης τοῦ 1986 καί τήν ἐπίβλεψη τῶν κειμένων πού εἶχαν ἐγκριθεί ἀπό τη δεύτερη συνάντηση τῶν ἐκπροσώπων τῶν κατά τόπους Ἀυτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τό1982. Συνήλθε σέ τρεῖς συνεδρίες στό Ὀρθόδοξο Κέντρο:

  • Ἡ πρώτη μεταξύ 29 Σεπτεμβρίου καί 4 Ὀκτωβρίου 2014.
  • Ἡ δεύτερη μεταξύ 16 καί 21 Φεβρουαρίου 2015 καί
  • Ἡ τρίτη μεταξύ 29 Μαρτίου καί 3 Ἀπριλίου 2015.

Οἱ ἀποφάσεις της παραπέμφθηκαν στήν πέμπτη καί τελευταία συνάντηση τῆς Προσυνόδικῆς Πανορθόδοξης Διάσκεψης (10–17 Ὀκτωβρίου 2015).

Σεπτῇ ἐντολῇ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, ἡ Γραμματεία ἐπί τῆς Προπαρασκευῆς ἀνέλαβε ἐπίσης τήν διοργάνωση στό Ὀρθόδοξο Κέντρο τῆς τελευταίας, πρίν τήν σύγκληση τῆς Συνόδου, Συνάξεως τῶν Ὀρθοδόξων Προκαθημένων (21–28 Ἰανουαρίου 2016), ἡ ὁποῖα ἐπικύρωσε ὁμόφωνα πέντε προσυνοδικά κείμενα καί ἀποφάσισε ὅτι ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος θά συγκαλοῦνταν, ὅπως εἶχε ὁρίσει ἡ Σύναξις τοῦ 2014, τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς τοῦ 2016. Ἡ νῆσος Κρήτη καί συγκεκριμένα ἡ Πατριαρχική Ἀκαδημία στό Κολυμπάρι, ἐπιλέχθηκε ὡς ὁ τόπος συγκλήσεως τῆς Συνόδου.

Ἡ συμβολή τῆς Γραμματείας δέν περιορίσθηκε μόνο στήν ἀξιοποίηση τῶν συμβολῶν τῶν κατά τόπους Ἐκκλησιῶν γιά τά θέματα τῆς ἡμερησίας διατάξεως τῆς Συνόδου, ἀλλά, μέ πρωτοβουλία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, ἐπεκτάθηκε καί στή σύγκληση εἰδικῶν Διεθνῶν Ἐπιστημονικῶν ἤ Διορθόδοξων Συνεδρίων γιά τή συστηματικότερη μελέτη ὁρισμένων ζητημάτων, τά ὁποῖα πραγματοποιήθηκαν στό Κέντρο, ὅπως τό Διεθνές Συνέδριο γιά τόν Κοινό Ἑορτασμό τοῦ Πάσχα (1977), ἡ Διεθνής Ἐπιτροπή Ἀστρονόμων γιά τήν ἐπιστημονική προσέγγιση τοῦ Ἡμερολογιακοῦ ζητήματος (1979), ἡ Διορθόδοξη Ἐπιτροπή Κανονολόγων γιά τήν ἐκπόνηση σχεδίου Κανονισμοῦ Λειτουργίας τῶν Ἐπισκοπικῶν Συνελεύσεων στήν Ὀρθόδοξη Διασπορά (1995), τό Διορθόδοξο Συνέδριο γιά τή θέση τῆς γυναίκας στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία (Ρόδος, 1998), τό Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο Βιοτεχνολογίας καί Βιοηθικῆς (2002) κ.ἄ. Παράλληλα, τά θέματα τῆς ἡμερήσιας διατάξεως της Συνόδου ἀναπτύχθηκαν σέ διεθνῆ Θεολογικά Περιοδικά ἀπό τόν Προϊστάμενο τῆς Γραμματείας καί ἀπό ἄλλους ἔγκριτους θεολόγους, ἐνῶ ὁρισμένα ἀπό τά θέματα αὐτά ἐντάχθηκαν στό πρόγραμμα τῶν ἐτήσιων Θεολογικῶν Σεμιναρίων τοῦ Κέντρου, ἀφ’ ἑνός μέν διότι, μέ τόν τρόπον αὐτόν, διευρύνονταν ὁ θεολογικός διάλογος γιά τό θεματολόγιο τῆς Συνόδου, ἀφ’ ἑτέρου δέ ἐπειδή ἱκανοποιοῦνταν ἐπίμονα αἰτήματα ὄχι μόνο τῶν Ὀρθοδόξων, ἀλλά καί τῶν ἄλλων Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν.